Secesja, czyli kierunek artystyczny rozwijający się na przełomie XIX i XX wieku, którego szczyt rozkwitu przypada na lata 1892-1902.
Nazwa secesja (łac. secessio – odejście, odłączenie się), pochodzi od Stowarzyszenia Sezession (1897), silnego ośrodka secesji wiedeńskiej, którego członkowie: Gustav Klimt, Otto Wagner, Joseph Olbrich, Josef Hoffman, odłączyli się od ugrupowań eklektyczno-tradycjonalistycznych i ukształtowali swój własny styl, kwadratowy styl.
Secesja była skierowana przeciw akademizmowi, wszelkim formom iluzjonizmu (głównie impresjonizmowi), a zwłaszcza historyzmowi i „bezstylowości” w sztuce. Była oderwaniem od skostniałych akademickich tendencji sztuki XIX wieku, buntem przeciw naśladowaniu minionych epok, chciano się wręcz uwolnić od wszelkiej znanej sztuki, dążono do poszukiwań całkiem nowych form. Łączono ze sobą różne dziedziny sztuki, tj. malarstwo, grafika projektowa, projektowanie odzieży, architektura czy rzeźba. Zerwano z hierarchią dzielącą sztukę na tzw. sztuką czystą a sztuką stosowaną, a także z bogatą ornamentyką drugiej połowy XIX wieku.
Cylindryczny sekretarzyk, secesja, początek XX wieku, Dania.
Na świecie secesja znana była pod różnymi nazwami. We Francji nazywano ją Art Nouveau, Style Moderne, Style Nouveau, Style 1900 itd., w Niemczech – Jugendstil, w Austrii Sezession, we Włoszech Stile floreale lub Stile Liberty, w Anglii Art Nouveau, Liberty, Arts and Crafts movement, w Hiszpanii Modernismo, Arte Modernista, Stile Modernista, Stile Nuevo, w Rosji Nowy Styl, Nowa Sztuka, Modernizm, Secesja, a w Polsce - Secesja, Modernizm. To oczywiście tylko część nazw, jakimi się posługiwano w danych krajach.
Kredens secesyjny, zbiory Muzeum Mazowieckie w Płocku.
Styl secesyjny charakteryzował się przede wszystkim linią falistą, esowatą, kapryśną i asymetryczną, a także płaską plamą, podrysowanym ostrym konturem, wertykalizmem, asymetrią, smukłymi lekkimi liniami, pastelowymi kolorami oraz nawiązaniem do sztuki japońskiej, rokokowej itp. Dodatkowo meble secesyjne zdobiły ornamenty o formach abstrakcyjnych i stylizowanych motywach roślinnych i zwierzęcych, które urzekały szerokimi możliwościami dekoracyjnymi oraz ich symbolikom. Do głównych ornamentów roślinnych należały lilie, powoje i trzciny. W przypadku kwiatów najczęściej przedstawiano róże, osty, mlecze, irysy, chryzantemy, nenufary.
Artyści sięgali chętnie również po motywy zwierzęce np. węże, łabędzie czy pawie, w których artyści widzieli walory barwne, zachwycały ich możliwości dekoracyjne zwierzęcych kształtów oraz ich symbolika, a nawet owady np. motyle i ważki, które poprzez swój krótki żywot i delikatność skrzydeł miały być symbolem kruchości i ulotności życia. Nie mogło zabraknąć także różnych fantastycznych stworów tj. chimery, fauny, smoki, do których chętnie sięgali secesyjni architekci w trakcie dekoracji fasad.
Zbiory Muzeum Mazowieckie w Płocku.
Secesja odegrała dużą rolę w dziedzinie sztuki zdobniczej. Nastąpiło odnowienie rzemiosła artystycznego w myśl ruchu artystycznego Arts and Crafts. W tym czasie powstało wiele cennych i pięknych mebli, które posiadały wielkie zalety dekoracyjne i konstrukcyjne, a bardzo mało użytkowe. Jednak przeważająca większość mebli łączyła w sobie w sposób harmonijny funkcje i formę.
Kredens pomocniczy, fornir mahoniowy, Austria.
Płaszczyzny mebli ożywiane były nieraz intarsją (technika zdobnicza polegająca na tworzeniu obrazu przez wykładanie powierzchni przedmiotów drewnianych innymi gatunkami drewna, czasem podbarwianymi, bejcowanymi lub podpalanymi), inkrustacją (technika polegająca na ozdabianiu mebli ornamentem z innego materiału, np. masą perłową, szylkretem, kością słoniową, metalami szlachetnymi czy szlachetnymi kamieniami), okuciami, łączeniem różnych gatunków drewna lub polichromią.
Projektowaniem mebli w stylu secesyjnym zajmowali się również artyści, którzy nie mieli żadnych związków z tradycyjnym rzemiosłem stolarskim. Prowadziło to z jednej strony do swobodnego traktowania drewna jako materiału, dzięki czemu odkrywano zupełnie nowe, fascynujące kształty. Z drugiej strony prowadziło do wątpliwych rozwiązań sprzecznych z zasadami obowiązującymi w tej specjalności.
Szafa secesyjna dębowa, początek XX wieku.
Szafa secesyjna, fornir orzech, przełom XIX i XX wieku.
Szafa secesja, fornir dębowy, początek XX wieku.
Przy tak szeroko rozgałęzionym rozwoju, secesja nie uchroniła się od pewnych ekstrawaganckich wynaturzeń smaku. Oprócz artystów, którzy dążyli za stworzeniem nowego stylu byli i tacy, którzy budowali meble dla klas uprzywilejowanych, opierając się na starych feudalnych formach. Ważniejsze jednak były starania tych, którzy zaniechali wskrzeszania starych stylów a skupili się na upraszczaniu nowoczesnych form mebli, próbując je uczynić zdatniejszymi do zaspokajania skromniejszych wymagań i produkcji masowej. To secesja utorowała drogę nowoczesnej architekturze i zgodnemu z duchem epoki kształtowaniu przedmiotów.
Łóżko i dwie szafki nocne, mahoń, Belgia.
Secesyjne dwa krzesła i stolik, zbiory Muzeum Mazowieckie w Płocku.
Secesja zwróciła również uwagę na rolę kobiet – w tym czasie ukształtował się przecież model tajemniczej femme fatale. Wiele dodatków przedstawia, więc piękne i kuszące postacie kobiecie.
Secesja była równie niespokojna, co krótka.
W naszym asortymencie znajdą Państwo meble powstałe w czasach secesji (tzw. meble secesyjne), będą to pojedyncze meble lub całe komplety.
