Od lat 30stych XIX wieku zaczęły się rozwijać różne tendencje w sztuce, nawiązujące do dawnych stylów i epok, szczególnie gotyku, renesansu, baroku i rokoka. Ta swoista tęsknota za przeszłością wynikała z chęci zaspokojenia własnych potrzeb i dążeń ambitnego mieszczaństwa, które to nie wytworzyło żadnej samodzielnej formy stylu odzwierciedlającego przemiany gospodarcze, społeczne i duchowe epoki. Zwrot ku przeszłości był swego rodzaju ucieczką od teraźniejszości, odrzuceniem własnej epoki na rzecz pięknych i wspaniałych wyrobów z dawnych czasów.
Powtórne użycie minionych form stylowych, jako wyraz nowoczesnej epoki, nazywa się eklektyzmem, a ponieważ wzorowano się na stylach historycznych, to mówi się o historyzmie. Mamy do czynienia z dwoistością znaczenia tego samego pojęcia. Eklektyzm określany bywa również w literaturze jako okres neostylów lub pseudostylów. Warto dodać, że w epoce eklektyzmu nie było samodzielnego stylu.
Neorenesansowe biurko pałacowe z nadstawką lata 1875-1900.
Nie tylko naśladowano style z przeszłości, ale i łączono je ze sobą. Zestawienie różnych kombinacji wydawało się nie mieć żadnych ograniczeń. Zabieg ten doprowadził do powstania mebli, których cechą charakterystyczną był brak cech charakterystycznych. Jednak wciąż do dobrego tonu należało posiadanie mebli możliwie „czystych” stylowo, z dekoracją, którą można w niezaprzeczalny sposób identyfikować np. wczesnym renesansem włoskim, barokiem flamandzkim czy gotykiem tyrolskim itd.
Neorenesansowe biurko typu davenport, Dania lata 1870-1900.
Biurko z podniesioną klapą pulpitu i z wysuniętymi bocznymi szufladami.
Jednym z neostyli z tego okresu jest neorenesans, który podobnie jak jego ideał stylistyczny z XVI i XVII wieku charakteryzuje się niezwykle bogatą architekturą i różnorodnym zdobnictwem. W neorenesansowym stylu budowano przede wszystkim obiekty użyteczności publicznej, tj. banki, ratusze, szkoły a także kamienice czynszowe. Także i w tym stylu urządzano wnętrza. Duchową kolebką neorenesansu jest Wiedeń i to ówcześni wiedeńscy architekci wyznaczali najważniejsze akcenty w rozwoju stylistycznym neorenesansu.
Po raz pierwszy meble neorenesansowe dostrzeżono na wiedeńskiej Wystawie Światowej „Sztuka i Przemysł” w 1873 roku, gdzie stanowiły kontrapunkt dla dominującego wcześniej stylu Ludwika Filipa (drugie rokoko).
Jednakże sam styl neorenesansowy różni się w zależności od miejsca jego powstania. I tak oto neorenesans wiedeński opiera się głównie na wzorach renesansu włoskiego i francuskiego. Cechy charakterystyczne to: nagromadzone ozdoby, snycerka, taśmy i chwosty.
Neorenesansowy regał biblioteczny, Niemcy lata 1880-1900.
Z kolei styl neorenesansowy, który pojawił się w Niemczech po 1871 roku, wzorował się na renesansie niemieckim i flamandzkim. Wskrzeszono i zdobiono bez umiaru formy renesansowe. Patynowano drewno, aby wywołać wrażenie starożytności, stosowano szybki gomółkowe zamiast przeźroczystego szkła.
Do wyrobu mebli stosowano zazwyczaj dwa gatunki drewna, które odpowiadały stylowi post średniowiecznego modelu. Lokalnymi gatunkami drzewa był dąb i orzech. Najlepiej ucieleśniały uświęcony tradycją okres renesansu.
Sofa z epoki kajzerowskiej, Niemcy lata 1880-1900.
Tremo czyli wysokie stojące lustro w stylu neorenesansowym, Niemcy lata 1880-1900.
Neorenesansowy fotele z epoki kajzerowskiej, Niemcy lata 1880-1900.
